در یک بستر کاری سختگیرانه، فرض بر این است که تنها راه ارتقای عملکرد کارکنان، اعمال زور و ایجاد استرس در آنها به حساب می آید، اما آنچه بسیاری از مدیران از آن غافل هستند، هزینه های پنهان و پیامدهای منفی یک محیط کاری پراسترس است. نخست آن که، هزینه های درمانی کارکنان در محیط های کاری استرس زا، ۵۰ درصد بیشتر از سایر سازمان هاست. در ادامه این مطلب با ترازپویش همراه باشید…
اهمیت سلامت محیط کار
براساس مطالعات، هر چه جایگاه شغلی یک کارمند در سلسله مراتب سازمان پایین تر باشد، احتمال ابتلا به بیماری های قلبی و عروقی در او بالاتر می رود. تحقیقات «آنا نایبرگ» در انستیتوی «کارولینسکا» روی بیش از ۳هزار کارمند نشان داد که میان رفتار تنش زای رهبران و میزان ابتلای کارکنان به بیماری های قلبی ارتباطی مستقیم وجود دارد. دومین پیامد پنهان استرس، عدم همکاری کارکنان است. در یک محیط استرس زا کسی دل به کار نمی‌دهد. شما شاید بتوانید با ایجاد ترس و یک جَو استرس زا برای مدت کوتاهی کارکنان را به انجام کارها تشویق یا حتی آنها را هیجان زده کنید؛ اما براساس نتایج مطالعات، استرس سبب شده تا کارکنان در بلندمدت انگیزه خود را برای همکاری با شما از دست بدهند. آنچه در کارکنان انگیزه بوجود می آورد، احساس امنیت، ارزشمندی، حمایت و احترام متقابل است. انزوا و عدم تعامل کارکنان نیز خود دارای پیامدهای دیگری است. براساس تحقیقات مدرسه کسب وکار «کوئینز» و «موسسه گالوپ» میزان غیبت کارکنان منزوی ۳۷ درصد، میزان اشتباهات آنها حدود ۶۰ درصد و میزان سوانح ایجاد شده توسط آنها حدود ۴۹ درصد بالاتر از کارکنان دیگر است. عدم همکاری کارکنان یعنی بهره وری کمتر، سوددهی کمتر و توسعه شغلی کمتر. از همه پراهمیت تر، هرچه میزان تعامل کارکنان در یک سازمان بیشتر باشد، تمایل متقاضیان کار برای پیوستن به آن سازمان بالاتر می رود. سومین پیامد پنهان استرس، عدم وفاداری کارکنان است. براساس تحقیقات، میزان استعفای کارکنان در محیط های پراسترس ۵۰ درصد بیشتر است. استعفای یک کارمند نیز به سهم خود دارای پیامدها و هزینه هایی است: از دست دادن نیروی کار ماهر، هزینه استخدام نیروی جدید و آموزش او و نهایتا کاهش بهره وری سازمان را به همراه دارد. بنابر گزارش های آماری «مرکز مطالعات پیشرفت آمریکا»، هزینه استعفا و جایگزینی یک نیروی کار حدود ۲۰ درصد درآمد همان کارمند است. آن دسته از سازمان هایی که از این پیامدها خبر دارند، برای کاهش استرس کارکنان، برای آنها مزایایی جانبی در نظر می گیرند، مثل دورکاری، ورزش در محل کار یا ساعات کاری متغیر. این راه حل ها هرچند تاثیربخشند اما موقتی به حساب می آیند. بر اساس تحقیقات موسسه گالوپ، کارکنان، یک محیط کاری آرام و سالم را به مزایای نقدی و مادی ترجیح می‌دهند. اما سلامت محیط کار در گرو چیست؟ پاسخ ساده است: «فرهنگ سازمانی مثبت».
در مجموع می توان فاکتور های استرس آور مهم در محیط کار را به پنج گروه عمده تقسیم کرد که عبارت هستند از :
- محیط فیزیکی کار : میزان سر و صدا، وضعیت دمای محیط، شرایط محل کار از نظر میزان نور.
- ماهیت خود شغل : شغل‌هایی که با خلاقیت همراهند یا آنهایی که با آموزش به دیگران همراهند با رضایت بیشتری همراه است. در شغل‌هایی که با مهارت کم همراهند و کارهای یدی، رضایتمندی کمتر است.
- زمان کار : ساعات کاری، شب کار بودن، نوبت کاری، همه در میزان استرس وارد بر فرد مؤثرند.
- نقش کارکنان : میزان دخالت افراد در کاری که انجام می‌دهند و تصمیماتی که گرفته می‌شود اهمیت دارد. روابط بین افراد، خشونت و نزاع مهم است.
- عوامل سازمانی : شامل ثابت بودن شغل، آموزش حین کار، هدفمندی.
وجود هریک از شرایط استرس آور در محیط کار که در بالا به آنها اشاره شد می‌تواند منجر به بروز مشکلات جسمی، روانی و رفتاری در فرد شود. حتی ممکن است به بستری شدن فرد در بیمارستان‌های روانپزشکی منجر شود :
- مشکلات جسمی : به عنوان مثال فشار خون بالا، بیماری های مزمن جسمی، حوادث و …
- مشکلات روانی : نظیرافسردگی، اضطراب، اختلالات حافظه، پرخاشگری و یا اختلال در خواب و….
- مشکلاتی رفتاری : در هنگام انجام کار نظیر ارائه کار ضعیف، کارگریزی، اعتیاد به مواد یا داروها و ….
به عنوان یک مدیر بهتر است چهار نکته را برای سلامت در محیط کار در نظر داشته باشید :
ایجاد همدلی
به عنوان یک مدیر، رفتار شما بر احساسات کارکنان و فعالیت مغز آنها تاثیر مستقیم دارد. از سوی دیگر، محققان در دانشگاه میشیگان به این موضوع رسیده که آن دسته از رهبرانی که دلسوز کارکنان خود هستند، هنگام بروز مشکلات تنها نیستند و بحران‌ها را آسان‌تر پشت سر خواهند گذاشت.
یاری بی‌دریغ
عدالت از ویژگی های کلیدی یک مدیر توانمند به حساب می آید؛ اما بعضی از مدیران پا را فراتر گذاشته و در حق کارکنان فداکاری به خرج می دهند. اگر بدون هیچ چشمداشتی کارمند خود را یاری کنید، او برای همیشه نسبت به شما وفادار و متعهد می ماند. در نتیجه، او نیز با سایر کارکنان رفتار مشابهی داشته و به این ترتیب، رفتار انسان دوستانه شما در سراسر سازمان سرایت می کند. محققان در مدرسه مدیریت «روتردام» دریافته که از نگاه کارکنان، یک مدیر فداکار، جذاب تر و تاثیرگذارتر است و در چنین بستری، بهره وری و میزان همکاری کارکنان با یکدیگر بالا و بالاتر می رود.
ایجاد روابط اجتماعی سالم
تحقیقات تجربی نشان داده که زندگی سالم در سایه روابط اجتماعی سالم فابل شکل گیری است. افراد دارای روابط اجتماعی سالم، کمتر بیمار شده، دوران نقاهت کوتاه تری دارند، کمتر دچار افسردگی می شوند، زودتر یاد می گیرند، کمتر فراموش می کنند، آستانه تحمل درد و رنج بالاتری دارند، بهتر متمرکز شده و در محل کار عملکرد بهتری دارند. براساس تحقیقات «سارا پرسمن» از دانشگاه کالیفرنیا استرس و محیط کار ناسالم از جمله عواملی هستند که بر روابط اجتماعی فرد و میزان امید به زندگی او تاثیر بسزایی خواهند گذاشت.
مشکلات کارکنان خود را بشنوید
اگر کارمند شما بداند که شما خیرخواه او هستید، عملکرد بهتری داشته و احساس امنیت می کند این را تحقیقات «امی ادموندسون» از دانشگاه هاروارد نشان می‌دهد. او طی تحقیقاتی در رابطه با امنیت روانی دریافت که در یک بستر فرهنگی امن، که در آن مدیران فروتن و گشاده رو هستند و کارکنان می توانند به راحتی درباره مشکلات خود صحبت کنند، میل به یادگیری و بهره وری به مراتب افزایش می یابد. در یک فضای امن و عاری از ترس، کسی از آزمودن و خطا کردن هراسی ندارد، چرا که لازمه نو‌آوری، آزمایش ایده های جدید است.
تاثیرات یک محیط کاری مثبت به مرور زمان نمایان می‌شود. در یک محیط کاری سالم، احساسات مثبت جاری هستند. همین امر موجب تقویت روابط افراد با یکدیگر شده و پتانسیل های افراد و خلاقیت آنها را شکوفا خواهد کرد.
