“JUST IN TIME” یا سیستم تولید بهنگام که یکی از فلسفه‌های مدیریتی ژاپنی است،یکی از استراتژی‌هایی است که در رأس قلمرو کنترل موجودی یافت می‌شود.
این سیستم به‌عنوان یک استراتژی پیشرفته نام برده می‌شود.
در حال حاضر با وجود محدودیت‌های اقتصادی و نیز پیچیدگی بازارها، بهینه استفاده کردن از منابع در دسترس و آگاه شدن از نیازها و خواسته‌های مشتریان که جزئی از ذینفعان سازمان محسوب می‌شوند، امری است که اجتناب‌ناپذیر است.
این سیستم نخستین بار توسط تائیچی اونو به دنیا معرفی شد.
همچنین JIT یا سیستم تولید بهنگام (که به‌عنوان یک استراتژی شناخته می‌شود) می‌تواند در جهت ازدیاد بهره‌وری، به حداقل رساندن ضایعات و دورریزها، به‌علاوه دریافت کالا و محصول فقط در زمانی که به تولید نیاز است، راه سودآوری را برای شرکت باز کند.
در این روش، تولیدکنندگان می‌آموزند که تقاضای دقیق را پیش‌بینی کنند تا این‌گونه هزینه‌های مربوط به انبار را کاهش بدهند.
این استراتژی با سیستم هایی از قبیل just in case که هدف آن تولید و انبار برای جذب مشتری است، در تضاد می باشد.
تاریخچه JUST IN TIME یا سیستم تولید بهنگام
JUST IN TIME نخستین بار توسط یک شرکت ژاپنی در دهه ۷۰ پایه‌گذاری شد، به همین خاطر بانام تویوتا نام نهاده شده است.
از ویژگی‌های بارز سیستم تولید بهنگام یا JUST IN TIME می‌توان به این موارد اشاره کرد: تولید پایدار، عدم خرابی ماشین‌آلات، ساختن باکیفیت بالاو تأمین‌کنندگان مورداطمینان.
نمونه‌هایی از کاربرد این سیستم می‌تواند در شرکت تولیدکننده نوشت‌افزارها باشد که: به کمک موجودی و منابع محدود، به کارگیری زنجیره تأمین خود و تنها با داشتن قطعات و لوازم موردنیاز برای تولید برحسب سفارش و میزان تقاضای مشتریان، تولید کند. ” حذف موجودی‌های انبار به هدف کاهش هزینه‌ها.“
اجزای JUST IN TIME یا سیستم تولید بهنگام
منبع انسانی
خرید منابع
فرایندهای تولیدی
برنامه‌ریزی و وظایف هماهنگی
فواید JUST IN TIME یا سیستم تولید بهنگام
سیستم‌های سنتی در زمان خود مثمر ثمر واقع‌شده‌اند و متناسب با شرایط خود کارا بوده‌اند.
اما برای بهره‌وری افزون در شرایط امروزی، مدیران ملزم به استفاده از روش‌ها و سیستم‌های جدید هستند.
یکی از این استراتژی‌های جدیدی که باید جایگزین سیستم‌های سنتی شود، just in time است.
این سیستم‌ها انعطاف‌پذیر هستند.
در این روش تولیدکنندگان توانسته‌اند با کاهش زمان عملیات به‌راحتی از یک محصول به محصول دیگر حرکت کنند.
پیش‌بینی نیاز و سفارش مشتریان کاری بس دشوار و مهم است.
با این کارایی سیستم قادر است، هزینه‌های تولیدی سازمان را کاهش دهد، به‌این‌علت که: نیاز انبار را کاهش داده و منابع کمتری برای تولید متناسب با سفارش مشتریان، تهیه می‌کند.
کالای در جریان ساخت، کالای ساخته‌شده و مواد، موجودی در انبار هستند که این سیستم با اعمال محدودیت انبار سعی بر کاهش هزینه می‌کند.
عملکرد این سیستم به افزایش کیفیت تولید، رسیدن به بیشینه بهره‌وری و کاهش ضایعات و همچنین دوباره‌کاری‌ها ختم نمی‌شود، بلکه این روش قادر است، نیازهای اپراتورهای غیرمستقیم را نیز کاهش دهد.
کار گروهی یکی از شعارهای تولید بهنگام است.
این روش زمانی نتیجه در ست می‌دهد که تمامی اعضا در اجرا و پیاده‌سازی آن مشارکت مستمر داشته باشد.
معایب سیستم تولید بهنگام یا JUST IN TIME
هر سیستمی که توسط انسان ابداع‌شده است کامل مطلق نیست و ممکن است اشکالاتی داشته باشد.
سیستم بهنگام نیز از این اتفاق مبرا نیست.
معایب این سیستم نیز اختلالات زنجیره‌ی تأمین را شامل می‌شود. به این صورت است که: اگر تأمین‌کننده مواد اولیه، قادر به تحویل مواد اولیه در زمان مقرر نباشد، می‌بایست کل فرآیند تولید را متوقف کند.
حتی یک سفارش خارج از پیش‌بینی نیز می‌تواند ساختار را عوض و تحویل محصولات یا ارائه خدمات را به وقفه بیاندازد.
خیل زیادی از سازمان ها به منظور جلوگیری از کمبودو با هدف برآورده کردن نیاز مشتریان است که دست به انبار کردن و خرید بیشتر از نیاز تولیدی خود می‌کنند.
اما تولید بهنگام این آرامش خاطر را به شما می‌دهد که در زمانی که نیاز به خرید باشد، باید مواد اولیه تهیه شوند.
و از خرید و انبار منابع با آن ذهنیت جلوگیری می‌کند.
در شرایط رقابتی حال حاضر، هر تصمیمی می‌تواند در بقا و یا فنای شرکت دخیل باشد.
مدیران به دنبال روش‌ها ودستورالمعل هایی هستند که کشتی نجاتشان باشد.
به همین دلیل از تولید هنگام به نوان یک پوئن مثبت برای موفقیت بیشتر در بین رقبا استفاده کنند.
ایستگاه ۲
ویژگی‌های بارز سیستم JIT
- سرعت یکنواخت تولید
- حذف نقاط بحرانی
- خرید و یا تولید به میزان نسبتاً کم
- راه اندازه سریع و کم‌هزینه‌ی ماشین‌آلات
- کیفیت بالا برای مواد اولیه و کالاهای ساخته‌شده
- سیستم اثربخش نگهداری و تعمیرات
- بهبود سیستم تولیدی با استفاده از کارتیمی
- تنوع تجارب و مهارت‌های اعضا و انعطاف‌پذیر بودن سیستم
- توسعه‌ی نیروی کار
- معامله باعرضه کنندگان محدود
اهداف سیستم تولید بهنگام یا JUST IN TIME
در این قسمت به طبقه‌بندی اهداف این سیستم بهنگام می‌پردازیم:
- به‌طورکلی به حذف تمام فعالیت‌ها و اقداماتی که هیچ ارزشی برای سازمان ایجاد نمی‌کنند، اطلاق می‌شود.
- کیفیت تولید باید تضمین‌شده باشد.
- تأکید بر بهبود مستمر و مدوام در سیستم تولیدی بهنگام استفاده می‌شود.
- تأکید براین است که عملیات ها به ساده‌ترین حالت ممکن انجام شود.
ساختار سیستم تولید بهنگام یا JUST IN TIME
- نسبت به سیستم تولید به‌موقع آگاهی می‌یابیم.
- کمیته رهبری شکل می‌گیرد.
- گروه ارزیابی تشکیل می‌شود.
- برنامه‌ای برای مشارکت کارکنان ایجاد می‌گردد.
- فرصت‌های به وجود آمده‌ی سازمان تعیین شود و ارزیابی استراتژیک صورت پذیرفته باشد.
رویکرد واصل‌های سیستم تولید بهنگام یا JUST IN TIME
قدم‌های سیستم به‌موقع در جهت کاهش ضایعات است.
این موضوع بسیار قابل‌توجه می‌باشد و این سیستم را از این نظر، یک رویکرد عملیاتی نام می‌گیرد.
لازم به ذکر است که این سیستم به دلیل گام برداشتن در مسیر اهداف خود که بهبود کارایی و عملکرد و کیفیت است، یک رویکرد تکنیکی نیز نام‌گرفته است.
رویکرد مدیریتی تولیدی JUST IN TIME
در این رویکرد مدیر ملزم به خرید و تهیه منابع فقط در هنگام مصرف این مواد و قطعات در فرآیندهای تولیدی است.
همچنین تولید نیز زمانی انجام خواهد گرفت که: سفارش و تقاضایی ایجاد شود.
این سیستم با این تفکر به سیستم کشش تقاضا مشهور است.
رویکرد مدیریت موجودی JUST IN TIME
سیستم JIT براین مبنا است که میزان موجودی نگهداری شده در انبار باید به صفر برسد.
رویکرد مدیریتی کیفیت سیستم JUST IN TIME
این رویکرد نشانگر این است که: این سیستم صرف‌نظر از باقی رویکردهای خود بتواند گامی تأثیرگذارتر جهت کنترل هزینه‌های محصول بردارد.
این اقدام زمانی انجام شود که، کیفیت محصول کم نشود.
اشاره کلیدی آن بر موضوع حذف زیان‌های تولیداست که ناشی از ضایعات می‌باشد.
این مشکل بعد از گذشت چندین مرحله از طی فرآیندهای مختلف تولیدی نادیده گرفته می‌شود.
پیاده‌سازی و اجرای سیستم تولید بهنگام یا JUST IN TIME
- تحولی در تفکر خود ایجاد کنیم و دیگر از تکنیک‌های مدرن‌تر استفاده کنیم. چراکه سرعت رشد و توسعه سازمان را کند می‌کنند.
- فراهم کردن مقدمات و اقدامات، مشخص کردن نیازها و تفکیک آن به نیازهای ضروری و نیازهای غیرضروری. همچنین محیط کار را کاملاً تمیز و پاکیزه و عاری از هرگونه بی‌نظمی کنیم.
- قرار دادن ماشین‌آلات به‌صورت متوالی، ایجاد خط تولید U شکل، استفاده از ماشین‌آلات به‌هم‌پیوسته، به‌کارگیری اپراتورهای مجرب و در آخر، چرخه‌ی زمانی را پیگیری کنیم.
- مدت‌زمانی را به طول می‌انجامد تا که یک محصول تکمیل شود را زمان استاندارد آن می‌نامیم.
رعایت سلسله‌مراتب و استفاده از نمودارهای عملیاتی در این مرحله توصیه می‌شود.
- به‌کارگیری کارکنان و اعضای مجرب و بامهارت چندگانه و توانایی کار کردن با عملیات چندگانه در حیطه‌ی توانایی‌های عملیات باشد.
ایستگاه ۳
اندازه‌گیری کارایی سیستم تولید بهنگام یا JUST IN TIME
زمان یکی از عوامل مهم در این سیستم است که: یک محصول فرآیندهای تولیدی را یکی پس از دیگری طی می‌کند.
تا به محصول موردنظر تبدیل و در اختیار مشتریان قرار بگیرد.
سیکل زمانی موردنیاز برای تبدیل مواد خام به محصولات
- زمان پردازش و تولید
- زمان انبارداری و انتظار محصولات پشت ماشی آلات
- زمان حرکت تولیدات در بین واحدهای تولید
- زمان بازرسی و کنترل کیفیت
ایستگاه آخر
زمان پیاده‌سازی این سیستم باید نوسانات قیمتی که محرک مدیران برای ذخیره و انبار مواد می‌شود وجود نداشته باشد.
همچنین این فرضیه برای کیفیت نیز صدق می‌کند.
این سیستم از بروز شکست‌هایی که به دلیل هم‌زمانی کارها پیش می‌آید، جلوگیری می‌کند.
درنتیجه می‌توان بدین گونه تعبیر کرد که: سیستم به هنگام عبارت است از سیستمی که مواد را به‌موقع و به‌اندازه‌ی نیاز خریداری می‌کند.
وهم زمان در فرآیند تولید، مصرف، قرارگرفته و به کالای ساخته‌شده در طی روز تبدیل می‌شود.
و به دنبال آن سریعاً بعد از بسته‌بندی، بارگیری برای مشتریان ارسال می‌گردد.
چنین سیستمی که، مستلزم برنامه‌ریزی دقیق، هماهنگی‌های مفید، همیاری بین اعضای یک سازمان و همچنین مدیران است زمانی محقق می‌شود که فرهنگ‌سازمانی مطلوب و وجدان کاری واقعی و انضباط پذیری داوطلبانه و خودکنترلی در یک کار تیمی و سازمانی وجود داشته باشد.
