مینی‌تب و کاربرد آن در کنترل کیفیت آماری

در مقاله‌ی روبه‌رو قصد داریم کاربرد نرم‌افزار مینی‌تب minitab را در کنترل کیفیت آماری بررسی کنیم.

در ادامه مباحث کنترل کیفیت، برای درک بهتر، کمی کاربردی‌تر در این مباحث ورود می کنیم.

در این رابطه بد نیست کمی راجع به تاریخچه‌ی نرم‌افزار مینی‌تب بدانیم:

تاریخچه‌ی مینی‌تب

مینی‌تب یک بسته‌ی آماری است.

محققان: باربارا اف.رایان، توماسA.رایان، جونیور و برایان لاینر مینی‌تب را در سال ۱۹۷۲ ساخته‌اند.

Minitab یک نرم‌افزار تجزیه و تحلیل آماری است که محاسبات و رسم نمودار را آسان کرده است.

مینی‌تب این امکان را به کاربر می‌دهد تا بیشتر روی تجزیه و تحلیل داده‌ها و تفسیر نتایج متمرکز شود.

شرکت LLC، Minitab، واقع در در کالج ایالتی پنسیلوانیا، مینی‌تب را توزیع می‌کنند.

این شرکت در رابطه با مینی‌تب، نرم‌افزارهای دیگری را هم می‌تواند تولید کند.

مثلا Trainer quality یک بسته الکترونیکی است، که ابزارها و مفاهیم آماری را در زمینه کیفیت آموزش می‌دهند. این نرم‌افزارها ابزار مناسبی برای مدیریت و بهبود ۶ سیگما و تولید ناب است.

کارکرد نرم‌افزار مینی‌تب

مینی‌تب نرم افزار تجزیه و تحلیل داده هاست و به طور اساسی برای متخصصان ۶ سیگما طراحی شده است.

در مینی تب وارد کردن داده‌ها به آسانی صورت گرفته و پس از دستکاری داده‌ها، شناسایی روندها و الگوها، در نهایت پاسخی برای مسائل موجود ارائه خواهد داد.

یعنی با دسته‌بندی و نمایش مشکلات، کاربران را به منشا مشکل هدایت می‌کند.

این نرم‌افزار برای سازمان‌های کوچک، متوسط و بزرگ، کارا است و راه‌حل‌هایی سریع و کارآمد برای اکثر پروژه‌های ۶ سیگما دارد.

نرم‌افزار مینی‌تب

شرکت مینی‌تب یکی از ارائه دهندگان برتر نرم‌افزار آماری برای بهبود کیفیت است.

بسیاری از شرکت‌ها از مینی‌تب بهره‌مند هستند و تعداد بسیار زیادی از دانشگاه‌ها نرم‌افزار مینی‌تب را تدریس می‌کنند.

MinitabLnc یک شرکت مستقر در کالج ایالتی پنسیلوانیا با شرکت‌های تابعه در انگلستان، فرانسه و استرالیا است.

صرفاً جهت اطلاع

پنسیلوانیا (Pennsylvania) نام ایالتی در شمال شرقی آمریکا است و یکی از ایالت‌های ساحلی اقیانوس اطلس آمریکا است.

پایتخت آن هریسبورگ است و دو شهر پیستبورگ و فیلادلفیا از شهرهای مهم آن می‌باشد.

اول بسم‌الله در نرم‌افزار مینی‌تب!

همان‌طور که گفتیم مینی‌تب یک نرم‌افزار آماری است که توانایی انجام محاسبات سهل و سخت آماری را دارد.

کار کردن با این نرم‌افزار همانند کار کردن با دیگر نرم‌افزارهای تحت ویندوز است.

یعنی برای ایجاد یک فایل بایستی از منوی File گزینه‌ی Open را انتخاب کنیم و یا برای داشتن یک فایل جدید از گزینه‌ی New استفاده می‌کنیم.

هنگامیکه نرم‌افزار را باز می‌کنیم با دو صفحه‌ی Worksheet و Session روبه‌رو می‌شویم.

به طور کلی مینی‌تب از سه پنجره تشکیل شده است که به معرفی هر یک می‌پردازیم:

پنجره ‌worksheet

این پنجره مخصوص وارد کردن اطلاعات آماری است. این پنجره همانند صفحه Excel است که در آن هر ستون بیانگر یک متغیر تصادفی است.

که این متغیرهای تصادفی می‌توانند از جنس عدد، زمان، و تاریخ یا یک عبارت متنی باشند.

برای مشخص کردن نوع هر ستون کافی است روی آن کلیک راست کنیم و با استفاده از گزینه‌ی format column، فرمت مورد نظر خود را انتخاب کنیم.

پنجره Session

اگر ما از یک دستور آماری استفاده کرده باشیم، نتایج حاصل از آن را در پنجره‌ی Session مشاهده خواهیم کرد.

پنجره مدیریت پروژه (project manager)

این پنجره در ابتدا مشخص نیست. برای فرخوانی آن باید مسیر زیر طی شود یا از کلید ctrl+l را استفاده کنیم.

این پنجره از دو بخش تشکیل شده است. سمت چپ نمای کلیی از اجزای پوشه‌های موجود در پروژه را نشان می‌دهد و سمت راست محتویات پوشه انتخاب شده را نشان می‌دهد.

به عبارت دیگر مدیریت پروژه دربردارنده‌ی پوشه‌هایی است که به شما امکان مرور کردن، نمایش دادن و ویرایش قسمت‌های مختلف پروژه را می‌دهد.

بوسیله‌ی کلیک کردن روی هر پوشه، محتویات آن پوشه را مشاهده می‌کنید.

این پوشه‌ها عبارت‌اند از:

پوشه جلسه کاری (Session folder):

از این پوشه برای مدیریت کردن پنجره Session استفاده می‌شود.

پوشه تاریخچه(History folder):

دستوراتی که در یک پروژه استفاده کردیم را فهرست می‌کند.

پوشه نمودار (graph folder):

فهرستی از تمام نمودارهای به کار برده شده در پروژه است.

پوشه بسته گزارش (Report pad folder):

در این پوشه می‌توان تمام دستورها و گراف‌هایی را که می‌خواهیم به صورت گزارش تحویل دهیم را مشاهده کنیم.

پوشه مستندات مربوطه (Related documents folder):

یک فهرست از فایل‌‌های برنامه، مستندات یا آدرس‌های اینترنت (URL) را که در رابطه با minitab است، ارائه می‌دهد.

پوشه کاربرگ (Work sheet folder):

خلاصه‌ای از اطلاعات را در مورد کاربرگ شامل ستون‌ها، ماتریس‌ها و طرح زیر پوشه‌هایی که برای هر کاربرگ باز شده است، نمایش می‌دهد.

در این قسمت تعداد پوشه‌ها به تعداد کاربرگ‌های مورد استفاده بستگی دارد.

هدف ما از معرفی نرم‌ مینی‌تب، آشنایی شما با کاربرد آن در کنترل کیفیت آماری است. بنابراین در ادامه به این موضوع می‌پردازیم.

کنترل فرآیند آماری(SPC)

از روش‌های بهبود کیفیت در حین فرآیند تولید است که با شناسایی و حذف عوامل غیر تصادفی در فرآیند تولید باعث کاهش تغییرپذیری در فرآیند تولید می‌شود.

ایشی‌کاوا معتقد بود که با ابزاری که در کنترل‌ فرآیند آماری هست، می‌توان به طرز قابل توجهی کیفیت فرآیند تولید را بهبود داد.

ابزار قدرتمند SPC

۱- برگه کنترل

هرگاه مهندسان کیفیت در مورد مسئله‌ای تصمیم گیری کنند باید داده‌هایی داشته باشند تا روش‌های لازم را در مورد آن داده‌ها به کار ببرند.

پس برای جمع‌آوری داده‌ها برگه‌ها یا فرم‌هایی ایجاد می‌کنند که فقط مختص آن مسئله است و در اختیار بازرسان و اپراتورها قرار می‌دهند.

مثال: شکل زیر نشان‌دهنده یک برگ ثبت داده برای عیوب مخزن‌های تولید شده در سازمان کشتی‌سازی است.

این برگ توسط یکی از مهندسان آن جهت بررسی گونه‌های مختلف از عیوب این نوع مخزن قرار می‌گیردکه این را بازرس مربوطه پر می‌کند.

مینی‌تب و کاربرد آن در کنترل کیفیت آماریبازرس:

تاریخ ثبت:

امضا و تایید بازرس:

۲- نمودار پارتو

در مقاله‌ی قبلی نمودار پارتو را به عنوان یکی از ابزار کنترل کیفیت معرفی کردیم، حال قصد داریم طریقه‌ی رسم آن را در مینی‌تب بازگو کنیم.

این نمودار برگرفته از یک اقتصاددان ایتالیایی (ویلفرد پارتو) است که معتقد بود ۸۰% ثروت در اختیار ۲۰% مردم است.

اگر همین تعریف را در صنعت معادل‌سازی کنیم به این مطلب دست می‌یابیم که ۸۰% مشکلات به خاطر ۲۰% عوامل است.

محور افقی در نمودار پارتو، انواع مشکلات .و محور عمودی بیانگر فراوانی مطلق برای انواع مشکلات است.

همچنین یک خط تجمعی برای هر مشکل در این نمودار رسم میشود تا تشخیص دهیم کدام مشکل یا مشکلات بیشترین تاثیر را در فرآیند تولید دارند.

رسم نمودار پارتو در نرم‌افزار مینی‌تب

مثال: فرض کنید شما به عنوان یک کارشناس کنترل کیفیت در یک شرکت تولیدکننده‌ی قفسه کتاب کار می‌کنید.

در بازرسی نهایی برخی از قفسه‌ها به خاطر دلایلی مثل خراش برداشتن، لب پریدگی، خمیدگی یا تو رفتگی مردود اعلام می‌گردند (دور ریخته می‌شوند).

حال می‌خواهیم از نمودار پارتو برای مشاهده اینکه کدام خرابی بیشتر در فرآیند تولید تولید نقش دارد استفاده کنیم.

همچنین در فرآیند تولید نقص‌هایی از قبیل نبود پیچ و گیره و… مشاهده می‌شود و می‌خواهیم پی ببریم کدام نقص بیشتر در فرآیند تولید اثر دارد.

ابتدا تعداد دفعاتی که هر یک از این نقص‌ها اتفاق افتاده را می‌شماریم.

سپس در worksheet علل هر کدام از این خرابی‌ها را در یک ستون defect (نقص) و در ستون دیگر damage (خرابی) مشخص می‌کنیم که هر کدام از این خرابی‌ها مربوط به کدام یک علل است.

الف) مشخص می‌کنیم بیشتر عامل خرابی‌ها کدام است.
ب) مشخص می‌کنیم بیشتر نقص‌ها مربوط به کدام نوع نقص در قفسه کتاب است؟

راه حل الف:

قدم اول: از منوی file گزینه open worksheet را انتخاب می‌کنیم و فایل EXH_QC.Mtw را باز می‌کنیم.

قدم دوم: از منوی Stat، Quality tools و سپس Pareto chart را انتخاب نمایید.

قدم سوم: در صورتیکه می‌خواهید ببینید بیشتر خرابی‌ها (damage) مربوط به کدام یک از عوامل است در defects or attribute data in ستون c1 را وارد کنید.

( به طور کلی در صورتیکه شما در یک ستون عوامل را وارد کردید این قسمت را انتخاب کنید و قسمت frequencies را خالی بگذارید و خود نرم‌افزار به صورت خودکار آنها را می‌شمارد.)

قدم چهارم: قسمت combine remaining defects into one category after this percent به طور پیش‌فرض برار ۹۵% می‌باشد.

یعنی ۵% باقیمانده عوامل را در یک ستون به نام other در نمودار پارتو نمایش می‌دهد.

(به طور کلی مجموعه عواملی که درصد تجمعی آنها کمتر از ۵% می‌شود را در یک ستون نمایش می‌دهد.)

در صورتیکه do not combine را انتخاب کنید همه‌ی عوامل را با همه‌ی عوامل را با همه‌ی درصد تجمعی‌هایشان نمایش می‌دهد.

این مقدار را بر اساس قانون پارتو به ۸۰% تغییر می‌دهیم.

قدم پنجم: ok را می‌زنیم.

تحلیل:

همانطور که می‌بینید بیشتر خرابی‌ها و پریدگی می‌باشد که ۷۵% مشکلات را از آن خود کرده. پس اگر این دو مشکل را حل کنیم ۷۵% مشکلات را حل کردیم.

راه حل ب:

قدم اول و دوم مانند حل الف است.

قدم سوم: درصورتیکه بخواهیم بدانیم بیشتر نقص‌ها مربوط به کدام نوع از نقص‌هاست قسمت defect or attribute data in  را انتخاب می‌کنیم.

در این قسمت ستون defects و در قسمت frequencies in ستون counts را وارد می‌کنیم.

(به طور کلی در صورتی که انواع عوامل در یک ستون و فراوانی‌ آنها در یک ستون دیگر باشد از این روش استفاده کنید.)

بقیه قسمت‌ها مانند حل الف است.

تحلیل:

همانطور که قابل مشاهده است بیشتر نقص‌ها مربوط به نبود پیچ و نبود گیره است که ۷۸% نقص‌ها را در بر گرفته‌اند.

پس با برطرف کردن این دو عیب ۷۸% مشکلات را برطرف کرده‌ایم.

نمودار پارتو در بازه‌های زمانی و مکانی مختلف

مثال: فرض کنید که شما برای شرکت عروسک‌سازی کار می‌کنید.

اخیرا متوجه شدید کیفیت کار پایین آمده و همچنین افزایش خرابی در بازرسی نهایی به خاطر خراشیدگی، خرابی پوست و لکه‌دار شدن عروسک‌ها شده‌اید.

شما می‌خواهید بفهمید که آیا رابطه‌ای میان نوع و تعداد عیوب و شیفت کاری تولید عروسک وجود دارد یا خیر؟

قدم اول

از منوی فایل، فایل EXH-QC.mtw و گزینه‌ی open worksheet باز کنید.

قدم دوم

از منوی stat، quality tools و سپس pareto chart را انتخاب نمایید.

قدم سوم

در قسمت defects or attribute data in ستون flaws را وارد کنید.

قدم چهارم

درقسمت by variable ستون period را وارد کنید.

به طور کلی با این قسمت می‌توان نمودار پارتو را به وسیله‌ی متغیرهای مختلف مثلا در بازه‌های زمانی یا مکانی مختلف رسم کرد.

قدم پنجم

وقتی در قسمت by variable ستونی را وارد می‌کنید سه گزینه ظاهر می‌شود:

  • Default (all on one graph same ordering of bars): کلیه نمودارهای پارتو را در بازه‌های مختلف در یک نمودار نمایش می‌دهد.
  • One group per graph same ordering of bars: هر گروه یا هر متغیر مختلف در یک گراف جداگانه رسم شود.
  • One group per graph independent ordering of bars هر گروه (هر متغیر هر بازه مختلف) در یک گراف به صورت جداگانه و مرتب رسم میشوند.

گزینه اول را انتخاب کنید.

قدم ششم

ok را بزنید.

تحلیل:

همانطور که پیداست بیشتر خرابی‌ها مربوط به شیفت شب است.

چون ۱۹ خرابی مربوط به آن و به طور کلی برای شیفت شب است.

خرابی نوع خراش بسیار بالاست.

اگر نشانگر ماوس را روی هر ستون ببرید فراوانی هر یک را نشان می‌دهد مثلا فراوانی خرابی scratch در شیفت شب ۸تاست.

همچنین اگر نشانگر خود را روی هر دایره قرمز یا خط فراوانی تجمعی ببرید فراوانی تجمعی هر شیفت را نشان می‌دهد.

۳- نمودارهای علت و معلولی نرم‌افزار مینی‌تب (استخوان ماهی ایشی‌کاوا)

در یک فرآیند عوامل مختلفی روی یک مشخصه کیفی تاثیر می‌گذارند.

نموداری که ارتباط میان یک مشخصه کیفی و علت‌های آن را نمایش می‌دهد.مینی‌تب و کاربرد آن در کنترل کیفیت آماریابتدا مشکل یا معلول مورد نظر را مشخص می‌کنیم.


رسم نمودار استخوان ماهی در نرم‌افزار مینی‌تب

تیمی جهت تجزیه و تحلیل‌های مورد نیاز تشکیل دهید.

در اغلب موارد تیم بهبود کیفیت علل بالقوه ایجاد مشکل را از طریق جلسات طوفان فکری تعیین می‌کند.

نکته: معمولا نمودار علت و معلولی بعد از نمودار پارتو رسم می‌شود.

اما در کل به خلاقیت مهندس کیفیت بستگی دارد.

اجزای نمودار استخوان ماهی در نرم‌افزار مینی‌تب

معمولا نمودار استخوان ماهی از شش شاخه اصلی (علل اصلی) تشکیل شده که به ۵m+e معروفند.

منظور از ۵m machine,material,man,method,و measurement است E نیز مربوط به مشکلات محیطی است.(Enviroment)

رسم نمودار استخوان ماهی در نرم‌افزار مینی‌تب

مثال: فایل surface flaws.mtw را از منوی فایل انتخاب کرده و گزینه open work sheet را باز کنید.

با این کار انواع عواملی که در درزهای سطحی در یک فرآیند تولیدی نقش دارند را به صورت نمودار استخوان ماهی نمایش دهید.

قدم اول: نام هر ستون را بر اساس علت‌ها بنویسید.

قدم دوم: علت فرعی هر یک از علت‌های اصلی را در داخل همان ستون بنویسید.

حال مسیر زیر را دنبال کنید

Stat> quality tools> cause-and-effect

با توجه به قدم یک و دو، در ستون cause در ردیف‌های ۱ تا ۶ به ترتیب سلول‌های c1 تا c6 را وارد کنید.

باتوجه به قدم سوم برای سلول man روی sub کلیک کنید.

در ستون causes در ردیف سوم  training را وارد کرده و ok را بزنید.

سخن آخر

در مقاله قبلی از نمودارهای پارتو و استخوان ماهی به عنوان ابزار کنترل کیفیت نام برده شد.

قصد ما این بود تا ابزارمندتر عمل کنیم و شما را با طریقه‌ی رسم نمودارها در مینی‌تب آشنا کنیم.

امیدواریم از این مطلب، استفاده کرده باشید.

با ترازپویش همراه باشید…😎🌹
.
.
.
.
ما را در آپارات و اینستاگرام و دیگر شبکه های اجتماعی دنبال کنید.😍😍💰
Social Media - TarazPouyesh

 

3 پاسخ

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

به روز ترین راهکارهای مدیریت کسب و کار